Jakie są zasady obliczania składki zdrowotnej
Od 2022 roku zmieniła się wysokość oraz zasady ustalania składki zdrowotnej. Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej albo podatkiem liniowym płacą składkę proporcjonalną do dochodu, rozliczający się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych płacą składkę zryczałtowaną, której wysokość uzależniona jest od wysokości uzyskiwanych przychodów, a firmy rozliczające kartę podatkową – w stałej wysokości.
- Kto może odliczać składkę zdrowotną
- Kto stosuje roczne rozliczenie składki zdrowotnej
- Jak wyliczyć składkę zdrowotną
- Działalność gospodarcza opodatkowana według skali podatkowej i podatkiem liniowym
- Działalność gospodarcza opodatkowana ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
- Działalność gospodarcza opodatkowana w formie karty podatkowej
- Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej
- Składka zdrowotna przy kilku działalnościach
- Kilka tytułów do objęcia składką zdrowotną
- Składka za osobę współpracującą
Kto może odliczać składkę zdrowotną
Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej nie mogą odliczyć od dochodu albo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym mogą odliczyć od dochodu albo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne do kwoty 8700 zł.
Przedsiębiorcy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć od przychodu 50% zapłaconych składek zdrowotnych.
Przedsiębiorcy opodatkowani kartą podatkową mogą odliczyć od podatku 19% zapłaconych składek.
Kto stosuje roczne rozliczenie składki zdrowotnej
Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej, w formie podatku liniowego, albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, stosują roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
To oznacza, że:
- składki obliczasz co miesiąc, od miesięcznej podstawy wymiaru
- po zakończeniu roku ustalasz dodatkowo wysokość składki rocznej od rocznej podstawy jej wymiaru.
Pamiętaj! Składka roczna może być wyższa lub niższa od sumy składek opłaconych miesięcznie. W zależności od sytuacji będziesz musiał dopłacić powstałą różnicę albo wystąpić o zwrot nadpłaty.
Jak wyliczyć składkę zdrowotną
Chcesz sprawdzić, ile wyniesie twoja składka zdrowotna? Skorzystaj z kalkulatora składki zdrowotnej ZUS.
Przeczytaj poradnik ZUS: Co Polski Ład zmienia w przepisach dotyczących rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Działalność gospodarcza opodatkowana według skali podatkowej i podatkiem liniowym
Ile wynosi składka zdrowotna
Od 1 stycznia 2022 roku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zależy od twojej formy opodatkowania.
| Forma opodatkowania | Składka miesięczna | Składka roczna |
|---|---|---|
| Skala podatkowa | 9% dochodu, nie mniej niż 270,90 zł | 9% dochodu, nie mniej niż 3 250,80 zł |
| Podatek liniowy | 4,9% dochodu, nie mniej niż 270,90 zł | 4,9% dochodu, nie mniej niż 3 250,80 zł |
W 2022 roku składka na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą:
- opodatkowaną według skali podatkowej wynosi 9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej)
- opodatkowaną podatkiem liniowym wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej), począwszy od rozliczenia za luty 2022 roku
- opodatkowaną podatkiem liniowym, jeżeli ubezpieczony opłaca również podatek z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – IP Box, wynosi 4,9%, począwszy od rozliczenia za luty 2022 roku.
Pamiętaj, że kwota składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą nie może być niższa niż:
- 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia roku składkowego (w 2022 roku – kwota 270,90 zł) – jeżeli składka zdrowotna obliczona w ten sposób będzie niższa niż kwota 9% minimalnego wynagrodzenia, będziesz musiał zapłacić składkę w tej wysokości
- 9% iloczynu liczby miesięcy w roku składkowym i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu tego roku składkowego, w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru (w 2022 roku dla pełnego roku składkowego – kwota 3 250,80 zł).
Rok składkowy to okres od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego.
Co jest roczną podstawą wymiaru składki zdrowotnej
Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną:
- według skali podatkowej
- podatkiem liniowym
- podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box)
stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, do których nie zalicza się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, z wyjątkiem
- dochodów osiągniętych z działalności prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej,
- dochodów z działalności gospodarczej osiągnięte z realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w ustawie o wspieraniu nowych inwestycji,
- przychodów podatników z umowy o pracę, umowy zlecenia albo działalności gospodarczej, którzy przenieśli miejsce zamieszkania na terytorium Polski do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł,
- przychodów podatników z umowy o pracę, umowy zlecenia albo działalności gospodarczej, którzy sprawowali władzę rodzicielską w stosunku do co najmniej czwórki dzieci, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł,
- przychodów otrzymanych przez podatników:
- po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety
- po ukończeniu 65. roku życia w przypadku mężczyzny,
do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł pod warunkiem, że nie otrzymują emerytury lub renty rodzinnej, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów z uwzględnieniem różnic remanentowych.
Jeżeli podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalona jako dochód z działalności gospodarczej, będzie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia (obowiązująca 1 lutego danego roku składkowego) pomnożona przez 12 miesięcy (w przypadku podlegania ubezpieczeniu przez cały rok składkowy), podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za dany rok składkowy stanowić będzie kwota minimalnego wynagrodzenia pomnożona przez 12 miesięcy.
W 2022 roku jest to 36 120 zł (12 x 3010).
Jeżeli miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest w danym miesiącu niższa od kwoty obowiązującego minimalnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składki za ten miesiąc stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia. W 2022 roku jest to 3010 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w miesiącach, w których przedsiębiorca nie uzyskuje dochodu, albo jego dochód nie przekroczy 3010 zł, wynosi 270,90 zł.
Przedsiębiorca wpłaca składkę naliczoną od dochodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka.
Ten dochód ustala się w następujący sposób:
- dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu to różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania przychodów zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych
- ten dochód pomniejsza się o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów
- dochód za kolejne miesiące ustala się narastająco, jako różnicę między sumą przychodów osiągniętych od początku roku i sumą kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, poniesionych od początku roku,
- tak ustalony dochód pomniejsza się o sumę dochodów za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach,
Ważne! Przy obliczaniu dochodu uwzględnia się różnice remanentowe i nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu, innych niż osiągnięte z działalności w strefie ekonomicznej, osiągnięte z realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu oraz przychodów zwolnionych w związku z przeniesieniem rezydencji podatkowej na terytorium Polski, wychowywania czwórki dzieci oraz pozostawaniu na rynku pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Działalność gospodarcza opodatkowana ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Ile wynosi składka zdrowotna
Od 1 stycznia 2022 roku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zależy od twojej formy opodatkowania.
W 2022 roku składka na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych wyniesie 9% podstawy wymiaru składki.
Miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi:
- kwotę równą 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, jeżeli przychody z działalności osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczyły kwoty 60 tys. zł
- kwotę równą przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, jeżeli przychody z działalności osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły kwotę 60 tys. zł, a nie przekroczyły kwoty 300 tys. zł
- kwotę równą 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, jeżeli przychody z działalności osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły kwotę 300 tys. zł.
| Przychód | Składka miesięcznaw 2022 | Składka rocznaw 2022 |
|---|---|---|
| poniżej 60 tys. zł | 335,94 zł | 4 031,28 zł |
| od 60 tys. zł do 300 tys. zł | 559,89 zł | 6 718,68 zł |
| Powyżej 300 tys. zł | 1007,81 zł | 12 093,72 zł |
W IV kwartale 2021 roku przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie w wpłatami zysku, wyniosło 6221,04 zł .
Ważne! Jeśli przekroczysz kwotę przychodów w danym miesiącu, za ten miesiąc musisz rozliczyć składkę od podstawy wymiaru obowiązującej dla kolejnego progu przychodów.
Co jest roczną podstawą wymiaru składki zdrowotnej
Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi:
- iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym i kwoty równej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli osiągnięte przychody z działalności nie przekroczyły w tym okresie kwoty 60 tys. zł
- iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym i kwoty równej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu, jeżeli osiągnięte przychody z działalności przekroczyły w tym okresie kwotę 60 tys. zł i nie przekroczyły kwoty 300 tys. zł
- iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym i kwoty równej 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli osiągnięte przychody z działalności przekroczyły w tym okresie kwotę 300 tys. zł.
Do ustalenia podstawy wymiaru składki przyjmuje się kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Kwota stanowiąca równowartość 50% zapłaconej składki zdrowotnej podlega odliczeniu od przychodu.
Ponadto, przychody osiągnięte z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (uwzględniane przy ustaleniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne) pomniejsza się o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
W przychodach tych nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu, innych niż osiągnięte z działalności w strefie ekonomicznej, osiągnięte z realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu oraz przychodów zwolnionych w związku z przeniesieniem rezydencji podatkowej na terytorium Polski, wychowywania czwórki dzieci oraz pozostawaniu na rynku pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Miesięczna podstawa wymiaru składki na podstawie przychodów z poprzedniego roku
Jeżeli przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą, z której przychody były opodatkowane:
- według skali podatkowej
- podatkiem liniowym
- podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej lub
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
może określić miesięczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla kwoty przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym, pomniejszonej o opłacone w poprzednim roku kalendarzowym składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu).
Tak ustaloną miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczony stosuje przez cały rok kalendarzowy.
Po zakończeniu roku kalendarzowego przedsiębiorca, który skorzystał z uproszczonego sposoby wyliczenia składki, ma obowiązek wpłacić różnicę pomiędzy sumą wpłaconych składek za poszczególne miesiące roku kalendarzowego, a składką roczną ustaloną w oparciu o roczną podstawę wymiaru składki.
Dopłatę należy zrobić w terminie płatności składek za miesiąc, w którym mija termin złożenia zeznania rocznego, czyli do 20 maja roku następnego po roku, którego dotyczy dopłata.
Działalność gospodarcza opodatkowana w formie karty podatkowej
Od 1 stycznia 2022 roku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zależy od twojej formy opodatkowania.
Przedsiębiorcy opodatkowani w formie karty podatkowej płacą składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru składki stanowiącej kwotę minimalnego wynagrodzenia w danym roku.
W 2022 roku kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi 3 010 zł, natomiast kwota składki zdrowotnej podlegającej wpłacie do ZUS – 270,90 zł.
| Forma opodatkowania | Składka miesięczna | Składka roczna |
|---|---|---|
| Karta podatkowa | 270,90 zł | 3 250,80 zł |
Ważne! Od 2022 roku podatek dochodowy wynikający z karty podatkowej obniża się o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym.
Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej
Przedsiębiorcy przysługuje zwrot nadpłaconej składki jeżeli suma składek na ubezpieczenie zdrowotne wpłaconych w ciągu roku, jest wyższa od rocznej podstawy wymiaru składki ustalonej w zależności od stosowanej formy opodatkowania.
O zwrot można wystąpić w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania rocznego, tj. do końca maja danego roku. Wnioski złożone po terminie nie będą rozpatrywane.
Wniosek o zwrot nadpłaty będzie składany w formie dokumentu elektronicznego podpisanego:
- podpisem kwalifikowanym
- podpisem zaufanym
- podpisem osobistym
- wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie teleinformatycznym.
ZUS zwróci nadpłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli przedsiębiorca nie ma zaległości w opłacaniu składek lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Jeżeli ZUS zwróci kwotę nadpłaty składek, dokonane rozliczenie rocznej podstawy wymiaru i należnych składek będzie uznane za ostateczne. Zwrot nastąpi na konto bankowe nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu do złożenia zeznania podatkowego PIT-36 lub PIT-36L.
Jeżeli ZUS odmówi zwrotu – wyda decyzję i udostępni ją w formie dokumentu elektronicznego. Od tej decyzji przedsiębiorcy przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego dla postępowań w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Podstawę wymiaru składek i należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne można skorygować do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaty składek, a w przypadku niezłożenia takiego wniosku, nie później niż do końca drugiego miesiąca, licząc od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego.
Składka zdrowotna przy kilku działalnościach
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box), składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od sumy dochodów .
W przypadku prowadzenia więcej niż jednej pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, żeby ustalić limit przychodów warunkujących wysokość składki, przyjmuje się sumę przychodów z tych działalności .
Przedsiębiorca na żądanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek przekazać informację i przedstawić dokumenty potwierdzające stosowaną formę opodatkowania oraz wysokość przychodu lub dochodu z pozarolniczej działalności stanowiącego podstawę wymiaru składki, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.
Kilka tytułów do objęcia składką zdrowotną
Umowa o pracę, emerytura oraz pozarolnicza działalność gospodarcza, stanowią odrębne tytuły do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Jeżeli ubezpieczony ma więcej niż jeden tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, czyli na przykład prowadzi firmę na emeryturze albo prowadzi firmę jednocześnie pracując na etacie, to będzie opłacać:
- składkę zdrowotną z tytułu umowy o pracę lub emerytury – w wysokości 9% podstawy wymiaru składki oraz
- składkę zdrowotną z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej – w wysokości i od podstawy wymiaru składki przewidzianej dla tej formy opodatkowania, którą stosuje w działalności gospodarczej.
Emeryt może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z działalności gospodarczej, jeżeli:
- jego emerytura nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku jest to 3010 zł) oraz
- przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2021 roku jest to kwota 1250,88 zł) lub podatek opłacany jest w formie karty podatkowej.
Pracownik może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z działalności gospodarczej, jeżeli:
- jego wynagrodzenie nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku jest to 3010 zł) oraz
- jego przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku, oraz
opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Składka za osobę współpracującą
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób współpracujących z osobami:
- prowadzącymi działalność pozarolniczą
- korzystającymi z ulgi na start,
wynosi 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale w 2021 roku wyniosło 6221,04 zł.
Przeczytaj więcej o uldze na start.
Powiązane treści
- Jak składać deklaracje do ZUS
- Zbieg tytułów do ubezpieczeń ZUS – jakie składki płaci przedsiębiorca, który ma kilka źródeł dochodów
- Jakie składki na ubezpieczenia społeczne płaci przedsiębiorca do ZUS
Podstawa prawna
- Art. 79, 81, 82, 83 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Art. 30c ust. 2, art. 23 ust. 1 pkt 58 Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
- Art. 11, 31 Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
- Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21 stycznia 2022 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale 2021 r.
źródło: biznes.gov.pl
